Μια πρώτη ανάγνωση του φοιτητικού κινήματος την περίοδο 1990-1991
Μάιος 2007
Το παρακάτω κείμενο αποτέλεσε εισήγηση συντρόφων/φισσών από το Α.Σ. στην εκδήλωση που συνδιοργάνωσε με την Αυτόνομη Πρωτοβουλία Ηλιούπολης για το Φοιτιτικό Κίνημα από τον ν.815 μέχρι το νόμο πλαίσιο 2006 στις
Όπως είναι αναμενόμενο, η πορεία του φοιτητικού κινήματος στην Ελλάδα ακολουθεί και αυτή την ιστορική εξέλιξη της κοινωνικής διαδικασίας και διακρίνεται από συνέχειες, τομές, κορυφώσεις, βυθίσεις, οπισθοδρομήσεις, ακινησία και πρόοδο. Γίνεται φανερό ότι πρόκειται για μια εξέλιξη κάθε άλλο παρά γραμμική, η οποία μέσα από συγκρούσεις και εντάσεις διαμορφώνει το νήμα της στην σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίοδο του φοιτητικού κινήματος και δημιουργικής κορύφωσης των κινηματικών διαδικασιών ενάντια στις προσπάθειες αυταρχικής μεταρρύθμισης της ανώτατης παιδείας, σημειώθηκε το 1990-91 επί κυβέρνησης Μητσοτάκη. Η δυναμική αντίδραση των φοιτητών/σπουδαστών και μαθητών έλαβε ουσιαστικά, σε διάστημα δύο μηνών, τα χαρακτηριστικά ενός είδους εξέγερσης και δεν επέτρεψε την υλοποίηση και τη θεσμική νομιμοποίηση των «μεταρρυθμιστικών-αυταρχικών» σχεδίων της κυβέρνησης.
«Όταν τα βρίσκουν στο κτήριο της Βουλής η μόνη αντιπολίτευση είμαστε εμείς»
«Όχι Παιδεία για λίγους και εκλεκτούς, αγώνας ενάντια στους ταξικούς φραγμούς»
«Εμπρός λαέ στην πρώτη τη γραμμή, να σπάσει η λιτότητα η κυβερνητική»
«Όχι στο σχολείο φυλακή, εκείνο που μας λείπει είναι η ζωή»
«Όχι λιτότητα, πόλεμο, αυταρχισμό, κίνημα αυτόνομο και μαζικό»
«ΟΝΝΕΔ ΟΝΝΕΔ πρωτοπορία, στις δολοφονίες και στην τρομοκρατία»
«Σκοτώσατε το Νίκο, θα τό’βρετε από μας, τραμπούκοι δολοφόνοι της Δεξιάς»
«Όταν στο σπίτι θα μπαίνει ο Τσεβάς, εσύ στο χαζοκούτι ΑΝΤ1 θα κοιτάς»
Τα παραπάνω συνθήματα είναι μερικά από αυτά που πρωταγωνίστησαν την περίοδο φθινόπωρο ΄90-χειμώνας ΄91. Αποτέλεσαν την απάντηση της μαθητικής-φοιτητικής νεολαίας ενάντια στην πολιτική των «νέων ιδεών» της κυβέρνησης Μητσοτάκη, υπό την σκέπη της επιβληθείσας «συναίνεσης» των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Απάντηση, σε μια σειρά από νομοθετήματα που αφορούσαν όχι μόνο την εκπαίδευση αλλά και την οικονομία, την πολιτική, τα κοινωνικά δικαιώματα, τις εργασιακές σχέσεις και την έντυπη επικοινωνία. Πιο συγκεκριμένα, η εξυγίανση απαιτούσε απολύσεις σε επιχειρήσεις και εργοστάσια, με κύριο σκοπό την ιδιωτικοποίησή τους και την απαγόρευση του δικαιώματος της απεργίας. Η «Νέα Τάξη» επιβλήθηκε με νόμο που έβαζε όρια στο περιεχόμενο και τη μορφή των κοινωνικών αγώνων και των ατομικών δικαιωμάτων, τον αποκαλούμενο τότε όπως και τώρα «τρομονόμο» . Απώτερος στόχος του ήταν η διάχυση και νομιμοποίηση της κατασταλτικής δράση του κράτους σε όλες τις διαστάσεις της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, περιλαμβάνοντας στις διατάξεις του «ανεξαιρέτως» από κοινωνικούς αγωνιστές μέχρι διευθυντές εφημερίδων. Η τρομοκρατική «Νέα Τάξη» βασίστηκε στην κοινωνία της ιεραρχίας, της υποταγής, του τρόμου, στην σύνθλιψη κάθε έμπρακτης κοινωνικής αντίστασης. Ο κρατικός αυταρχισμός, για ακόμη μια φορά, δεν διστάζει να φυλακίσει, να καταστείλει, να δολοφονήσει….
Στο πλαίσιο αυτό αυταρχισμού και παραλογισμού, πώς θα μπορούσε να μείνει η Παιδεία έξω από το μεταρρυθμιστικό έργο της Δεξιάς κυβέρνησης Μητσοτάκη, με Υπουργό Παιδείας τον Β. Κοντογιανόπουλο και κυβερνητικό εκπρόσωπο τον Β. Πολύδωρα; Η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση αποτελεί το φυτώριο των μελλοντικών πολιτών και κατά συνέπεια προνομιακό χώρο άσκησης της κυβερνητικής πολιτικής. Ο ιδεολογικός μηχανισμός του κράτους μέσα από την δημόσια εκπαίδευση και τα σχολεία, καλείται να συγκροτήσει τα αυριανά υποκείμενα σαρώνοντας κάθε υπόνοια αντίδρασης και αντίστασης, κάθε πεδίο φαντασίας και δημιουργικότητας. Με προεδρικά διατάγματα επιβάλλονται στους μαθητές μείωση των αργιών, κατάργηση αδικαιολόγητων απουσιών, γραπτές εξετάσεις στο γυμνάσιο και στις δύο τελευταίες τάξεις του δημοτικού, “point” σύστημα ελέγχου της συμπεριφοράς των μαθητών, επίβλεψη εξωσχολικής τους δραστηριότητας, κατάργηση γενικών συνελεύσεων, επιβολή ομοιόμορφης εμφάνισης-«ποδιάς», πρωινή προσευχή, έπαρση σημαίας και υποχρεωτικός εκκλησιασμός.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, τις τότε ιστορικές συγκυρίες και κοινωνικές διεργασίες και με διαμορφωμένο αυτό το κλίμα επιβολής της τρομοκρατικής Νέας Τάξης, ένα κίνημα αυθόρμητο και για πολλούς απ’το πουθενά, αντιστέκεται, παλεύει, συγκρούεται και μεταδίδει το μήνυμα της κοινωνικής αντίστασης. Πρόκειται ίσως για το μεγαλύτερο(;) αυτόνομο, ριζοσπαστικό και ανεξάρτητο φοιτητικό(και μαθητικό) κίνημα μετά το1979, εκτός κομματικής χειραγώγησης και μικροπολιτικών συμφερόντων, που βρήκε πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξή του. Ειδοποιό στοιχεία της κινηματική αυτής διαδικασίας συνιστούσαν τόσο ο καταλυτικός ρόλος των γενικών συνελεύσεων φοιτητών/σπουδαστών και μαθητών, οι επιτροπές κατάληψης και τα συντονιστικά αγώνα που προέκυπταν κάθε φορά από αυτόνομες, οριζόντιες, συμμετοχικές και αντιεραρχικές διαδικασίες, όσο και η δημιουργική ζωντάνια των καταλήψεων και η σημαντική παρουσία των φοιτητών μέσα στις σχολές καθ’ όλη τη διάρκεια των κινηματικών διαδικασιών και πέραν αυτών. Μέσα από την οργάνωση των εναλλακτικών «Αντι-μαθημάτων» στη Φιλοσοφική και σε άλλες, κυρίως ανθρωπιστικές σχολές, την διεξαγωγή εκδηλώσεων κάθε μορφής, συζητήσεων, ανοικτών καταλήψεων στον κοινωνικό ιστό, την άσκηση πολιτικής συνδιαλλαγής και συνδιαμόρφωσης, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι «κερδίθηκε» και ουσιαστικά υλοποιήθηκε «η έννοια του ασύλου εντός του ασύλου», με άλλα λόγια το άσυλο απέκτησε στην πράξη ουσιαστικό περιεχόμενο.
Συνοψίζοντας τα όσα αρχικά βιώσαμε, μετέπειτα ερμηνεύσαμε και τελικά αναφέρθηκαν παραπάνω και έχοντας σαφέστατα υπόψη ότι αναφερόμαστε στη δική μας σχέση με την πραγματικότητα και την επιλεκτική θέαση των γεγονότων που μας διακρίνει, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι αυτό που συνέβη αποτελεί μια ιστορική τομή στη διαδικασία πραγμάτωσης και εξέλιξης του φοιτητικού κινήματος. Συνιστά μια διαιρετική τομή που δεν συντελέστηκε συγκυριακά ούτε τυχαία, αλλά στον απόηχο της πολιτικής συγκρότησης της μεταπολιτευτικής περιόδου και στις μεγάλες κοινωνικές και πολιτικές ανακατατάξεις της εποχής. Υλοποιεί τελικά, μια κοινωνική/πολιτική τομή που οδήγησε, έστω και για λίγο, στην ανάδειξη και πραγμάτωση ενός αυτόνομου, αντιθεσμικού , πολλές φορές αντιεραρχικού, ριζοσπαστικού, συμμετοχικού μοντέλου αυτοργάνωσης στα ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Πιο συγκεκριμένα σε ότι αφορά στις διατάξεις, το πολυνομοσχέδιο για τα ΑΕΙ προέβλεπε και δρομολογούσε, επί της ουσίας τη ρήση «Παιδεία για λίγους και εκλεκτούς». Αναλυτικά, το επικείμενο «πολυνομοσχέδιο» ανέφερε για την τριτοβάθμια εκπαίδευση:
ú κατάργηση της δωρεάν παροχής συγγραμμάτων και περικοπές στις υπόλοιπες παροχές προς τους φοιτητές (σίτιση-στέγαση),
ú επιβολή προαπαιτούμενων μαθημάτων και «ν+3»
ú περιορισμό της φοιτητικής συμμετοχής στην ανάδειξη των πανεπιστημιακών οργάνων
ú επιβολή χρονικού ορίου στις σπουδές, υποχρεωτικές παρακολουθήσεις και
ú περιορισμό του πανεπιστημιακού ασύλου, κατάργηση της κατάληψης με αστυνομική συνδρομή (sic!)
ú λειτουργία ιδιωτικών ΑΕΙ με περίεργες «ερμηνείες» του άρθρου 16 του Συντάγματος
ú έλεγχο στα εκλεκτορικά σώματα, ισχυροποίηση του ρόλου των καθηγητών Α΄ βαθμίδας και περιορισμό αντίστοιχα του ρόλου των μελών κατώτερων βαθμίδων
ú κατάργηση της επετηρίδας διορισμού των εκπαιδευτικών
ú εν τέλει αναγκαστική στροφή των πανεπιστημίων προς την ιδιωτικοποίηση για εξεύρεση κονδυλίων λειτουργίας.
Μια βασική συνιστώσα που διακρίνει ποιοτικά τις κινητοποιήσεις αυτές, είναι η διαφοροποίησή τους από απλή εναντίωση στην εκάστοτε κυβερνητική πολιτική σε πρόταγμα συγκεκριμένων αιτημάτων και πολιτικών, τόσο για το σύνολο του κοινωνικού σχηματισμού και τη γενικότερη δημόσια πολιτική, όσο και για θέματα παιδείας και κριτικής γνώσης και σκέψης. Κριτική σκέψη σημαίνει παρέμβαση τόσο στις θεωρητικές αναζητήσεις και στη διακίνηση των ιδεών, όσο και την ενασχόληση με τις πρακτικές ανάγκες που αναδεικνύει η εκάστοτε συγκυρία. Το Πανεπιστήμιο συνδέεται άμεσα και καταλυτικά με την κοινωνία. Το σύνθημα «Η μόρφωση δεν είναι προνόμιο είναι κοινωνικό δικαίωμα» συγκροτεί και υλοποιεί το όραμα για μια άλλη κοινωνική εναλλακτική. Το μοντέλο του επιστήμονα που υιοθετείται είναι όχι αυτό του απολογητή των εξουσιαστικών ιδεολογιών, αλλά του κριτικού στοχαστή, ευαίσθητου στα μηνύματα των καιρών. Έτοιμου να συνδεθεί με τα κοινωνικά κινήματα των εργαζομένων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της οικολογικής δράσης, της υπεράσπισης των ατομικών-πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, των γυναικών και της νεολαίας. Τα αιτήματα των φοιτητών δεν περιορίζονταν μόνο στην κριτική των πιθανών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων, αλλά επεκτείνονταν και στην κριτική της υπάρχουσας απαράδεκτης κατάστασης μιζέριας και αναχρονισμού του εκπαιδευτικού κρατικού συστήματος. Δεν συνιστούσαν απλώς αιτήματα για περισσότερους οικονομικούς πόρους/χρήματα, αλλά προτάσεις για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης, το περιεχόμενο των σπουδών, το είδος των εκπαιδευτικών ενοτήτων, την ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση, την κριτική γνώση.
Κατά συνέπεια και οι αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων των φοιτητικών συλλογών καθώς και των επιτροπών κατάληψης, αντανακλούσαν τα προαναφερόμενα αιτήματα και συγχρόνως διάρθρωναν το Λόγο τους μέσα από τις αντίστοιχες ιδεολογικές συνιστώσες και θεωρητικές κατασκευές, κυρίως ενάντια:
ú στην κυβερνητική εκπαιδευτική πολιτική
ú στον αυταρχισμό, κατάργηση αντιαπεργιακού και αντιτρομοκρατικού νόμου
ú στην καταστολή, κατάργηση ΜΑΤ και ΜΕΑ
ú στην ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης και στη λογική του κέρδους
ú στη μείωση δαπανών για την παιδεία και στη θέσπιση ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων για τη δημόσια εκπαίδευση
ú στην κατηγοριοποίηση των φοιτητών και στην συρρίκνωση των εργασιακών δικαιωμάτων
ú στην ανάμειξη της Ελλάδας στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο του Κόλπου.
Τελικά το κίνημα του ‘90-‘91, συνετέλεσε αποφασιστικά στην αναστολή συγκεκριμένων κυβερνητικών αυταρχικών προθέσεων και οδήγησε σε συγκεκριμένες εξελίξεις:
ú απόσυρση του πολυνομοσχεδίου και του προεδρικού διατάγματος (Α’+Β’ Εκπαίδευση)
ú παραίτηση του Κοντογιανόπουλου
ú διάλογου από μηδενική βάση
ú αύξηση των πιστώσεων για την Παιδεία (15 δις).
Παράλληλα σε κοινωνικό επίπεδο, αποκάλυψε τον αυταρχισμό της κυβέρνησης, την άκρατη βία του κρατικού μηχανισμού και των μεθόδων καταστολής, την ανεξέλεγκτη αστυνομοκρατία με τη χρήση «νεωτερικών» μεθόδων παρακολούθησης (βλέπε κάμερες), αλλά και την «διακριτή»παρουσία, στην μεταπολιτευτική πλέον Ελλάδα, παρακρατικών ομάδων με τραμπούκικες μεθόδους δράσεις, που ανασύρουν μνήμες άλλων εποχών.Επίσης, κατέδειξε την ομοιότητα των μεθόδων επηρεασμού της κοινής γνώμης και τη διαχρονικότητα των αρνητικών στερεοτύπων, τα οποία επιστρατεύονται με στόχο να βάλλουν ενάντια στην έμπρακτη αμφισβήτησης της κυρίαρχης τάξης και του κρατικού αυταρχισμού, δημιουργώντας ένα κλίμα «φόβου και ανασφάλειας», «διασάλευσης της κοινωνικής ειρήνης». Οι αντιφρονούντες, φοιτητές, σπουδαστές, μαθητές, εργαζόμενοι μετατρέπονται σε αντικοινωνικά στοιχεία, αργόσχολους, αδιάφορους είτε για τις σπουδές τους είτε για την δουλειά τους, αντιεξουσιαστές, αναρχικούς, γνωστούς-άγνωστους και σήμερα συλλήβδην κουκουλοφόρους…
Επιπλέον, καταδίκασε τον «ύποπτο» ρόλο των ΜΜΕ και αποκάλυψε τη συκοφάντηση των κοινωνικών κινημάτων, μέσα από την επιλεκτική παρουσίαση γεγονότων και εικόνων. Δηλαδή, τη «βαρβαρότητα» της ψευδαίσθησης μιας δήθεν αμεσότητας και «αντικειμενικής απεικόνισης των πραγμάτων και τη δημιουργία εντυπώσεων μέσα από την προβολή στοχευόμενων και κατευθυνόμενων, κατά τα άλλα αντικειμενικών σχολίων, τα οποία συμβάλανε στην αλλοίωση και παραγνώριση των αιτιών και των επιχειρημάτων υπέρ της κοινωνικής αντίστασης. Γνωρίζουμε το πως η τηλεοπτική παρακολούθηση των γεγονότων δημιουργεί την ψευδαίσθηση της αντικειμενικότητας και καλλιεργεί ενός είδους «συμμετοχικής» απάθειας στους πολίτες, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό τις κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη ενός πλαστά συλλογικού αιτήματος «επιβολής της τάξης»..
Τέλος, ανέδειξε την αγωνιστική διάθεση της νεολαίας και το συνειδητό αίτημα να κάνω πολιτική με έναν πιο αυτόνομο, ανεξάρτητο τρόπο. Το κίνημα του ‘90-’91 στηρίχθηκε σε αποφάσεις ανοικτών γενικών συνελεύσεων, παραγκωνισμό της ΕΦΕΕ, δημιουργία πανελλαδικού συντονιστικού αγώνα με κύρια την κατάληψη των σχολών και των μεγαλειωδών διαδηλώσεων που η Αθήνα είχε χρόνια να ζήσει. Διέρρηξε την κοινωνική συναίνεση και την πολιτική ομαλότητα και διαπαιδαγώγησε έναν κόσμο σε διαδικασίες αντίστασης και αγώνα. Διαμόρφωσε στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο «νέους» τρόπους αντίστασης και ανυπακοής, θύλακες εξέγερσης και οραματισμού.
ΠΕΡΙΟΔΟΛΟΓΗΣΗ
c Οι πρώτες καταλήψεις ξεκινούν σε κάποια περιφερειακά σχολεία ήδη από τον Σεπτέμβριο, ενώ ακολουθούν και οι φοιτητικές καταλήψεις στα τέλη Οκτωβρίου. Την αρχή κάνουν οι φοιτητές του Παιδαγωγικού που στις 29/10/90 καταλαμβάνουν το Χημείο για να κάνουν εκεί… μάθημα, αφού ώς τότε ήταν υποχρεωμένοι να τρέχουν από το ένα πανεπιστημιακό κτίριο στο άλλο. Η πρώτη διαδήλωση θα γίνει στις 15 Νοεμβρίου, με πρωτοβουλία 8 κατειλημμένων σχολών της Αθήνας.
c Τις επόμενες μέρες το κίνημα θα γενικευθεί, περνώντας από τα ΑΕΙ στα ΤΕΙ (οι σπουδαστές των οποίων κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς εργασιακά δικαιώματα λόγω της άρνησης του ΥΠΕΠΘ να τα δηλώσει στην ΕΟΚ ως τριτοβάθμια ιδρύματα) και κυρίως στα λύκεια, οι μαθητές των οποίων ξεσηκώνονται μαζικά ενάντια στα προεδρικά διατάγματα με τα οποία ο Κοντογιαννόπουλος είχε επιχειρήσει να «πειθαρχήσει» τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
c Στα μέσα Δεκεμβρίου το 70% των σχολείων της χώρας τελεί υπό κατάληψη, οι διαδηλώσεις κυμαίνονται μεταξύ 10.000 (6/12) και 30.000 (18/12), ενώ σημειώνονται οι πρώτες μαζικές συγκρούσεις: στις 14/12/90 φοιτητές αναμετριούνται με τα ΜΑΤ στο κέντρο της πρωτεύουσας, μετά την απόκρουση απόπειρας σπουδαστών να εισβάλουν στο ΥΠΕΠΘ.
c Την ίδια περίοδο εκδηλώνονται οι πρώτοι κυβερνητικοί ελιγμοί και στις 12 Ιανουαρίου ο Υπουργός Παιδείας «διευκρινίζει» ότι τα επίμαχα διατάγματα δεν θα εφαρμοστούν για ένα τρίμηνο, ώσπου το περιεχόμενό τους να γίνει πλήρως «κατανοητό».
c Στις 14 Δεκεμβρίου οργανώνεται πανελλαδικό συλλαλητήριο φοιτητών, σπουδαστών, μαθητών στην Αθήνα (1500 άτομα) με συγκρούσεις μπροστά από το Υπουργείο Παιδείας και παραβίαση του ασύλου στο Πολυτεχνείο. Παράλληλα πάνω από 2000 σχολεία τελούν υπό κατάληψη.
c Στις 17 Δεκεμβρίου επανέρχεται η κυβέρνηση, αναβάλλοντας για έναν χρόνο την εφαρμογή των διαταγμάτων και δίνοντας στη δημοσιότητα μια κουτσουρεμένη εκδοχή του «πολυνομοσχεδίου» για τα ΑΕΙ.
c Στις 18 Δεκεμβρίου πραγματοποιούνται πανελλαδικά πανεκπαιδευτικά συλλαλητήρια σε Αθήνα και Θεσ/νίκη με τη συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων διαδηλωτών.
c Στις 21 Δεκεμβρίου αποφασίζεται η συνέχιση των μαθητικών καταλήψεων κατά την διάρκεια των εορτών.
c Στις 7 Ιανουαρίου του 1991 η συντριπτική πλέον πλειοψηφία των Γ.Σ. των σχολείων αποφασίζει συνέχιση των καταλήψεων. Η κυβέρνηση διαμέσου του Υπουργού Παιδείας προβαίνει σε αυταρχικές οδηγίες και μεθόδους καταστολής των καταλήψεων (απουσίες στο δρόμο, αγανακτισμένοι γονείς, πολίτες, προπηλακισμοί μαθητών, επιθέσεις παρακρατικών στα κατειλημμένα σχολεία…). Η ΟΛΜΕ καλεί τους καθηγητές να μην υπακούσουν στις οδηγίες του Υπ. Παιδείας.
c Στις 8 Ιανουαρίου δολοφονείται στην Πάτρα ο καθηγητής μαθηματικών Νίκος Τεμπονέρας 37 ετών (μέλος του Εργατικού Αντιιμπεριλιαστικού Μετώπου) από παρακρατική ομάδα τραμπούκων της ΝΔ με επικεφαλή τον πρόεδρο της ΟΝΝΕΔ Αχαΐας και δημοτικό σύμβουλο Γιάννη Καλαμπόκα.
c Στις 9 Ιανουαρίου λαμβάνουν χώρα μαζικές πορείες στην Πάτρα, Αθήνα Θεσ/νίκη, Λάρισα, Πρέβεζα, Βόλο, Ηράκλειο Κρήτης, με δακρυγόνα, συγκρούσεις, άγρια καταστολή και αποτέλεσμα την παραίτηση του Υπ. Παιδείας Β. Κοντογιανόπουλου και τον διορισμό του Γ. Σουφλιά στη θέση του πρώτου.
c Στις 10 Ιανουαρίου γίνεται η κηδεία του καθηγητή Ν. Τεμπονέρα στην Πάτρα και παραδίνεται «οικειοθελώς» στην ασφάλεια Πατρών, ο Α. Μαραγκός ένας από τους τρεις καταζητούμενους για τη δολοφονία. Την ίδια μέρα οργανώνονται μεγάλες κινητοποιήσεις σε όλη την Ελλάδα. Στην Αθήνα εξελίσσεται μια από τις μεγαλύτερες αντιπολεμικές, πανεκπαιδευτικές πορείες, οργανωμένη αυτόνομα από τα συντονιστικά των επιτροπών κατάληψης τόσο των σχολών όσο και των σχολείων. Ακολουθούν μεγάλης έκτασης συγκρούσεις στο κέντρο της πόλης, με την εμπλοκή πάνω από 40.000 διαδηλωτών και απολογισμό δεκάδων τραυματιών, επίθεση των ΜΑΤ στο κατειλημμένο Πολυτεχνείο και πρόκληση από ΜΕΑτζή φωτιάς στο κατάστημα ρούχων ΚΑΠΑ ΜΑΡΟΥΣΗΣ που προκαλεί το θάνατο τεσσάρων εγκλωβισμένων πολιτών. Στη Θεσ/νίκη διεξάγεται διαδήλωση 30.000 ατόμων με εκτεταμένες και εκεί συγκρούσεις.
c Στις 11 Ιανουαρίου οργανώνονται μαζικές πορείες σε όλη τη Ελλάδα. Πορεία 60.000 διαδηλωτών στην Αθήνα με εκτεταμένες συγκρούσεις μέχρι το πρωί και άκρατη άσκηση βίας από πλευράς της αστυνομίας με κορύφωση τον κυριολεκτικά «βομβαρδισμό» δακρυγόνων του Πολυτεχνείου και τη σύλληψη 52 συντρόφων. Η συντριπτική πλειοψηφία των σχολών ΑΕΙ και ΤΕΙ τελεί υπό κατάληψη.
c Στις 13 Ιανουαρίου παραδίδονται και πάλι «οικειοθελώς» στις Αρχές οι άλλοι δύο καταζητούμενοι για τη δολοφονία Τεμπονέρα, Γ. Καλαμπόκας και Σ. Σπίνος.
c Στις 15 Ιανουαρίου πραγματοποιείται στην Αθήνα αντικυβερνητική πορεία 20.000 διαδηλωτών (μαθητών, φοιτητών, σπουδαστών, εργαζόμενων, εκπαιδευτικών) με τη συμμετοχή της ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, ΕΚΑ, οργανωμένη από τα συντονιστικά των επιτροπών αγώνα των σχολών.
c Στις 17 Ιανουαρίου ανακοινώνεται η επίθεση των αμερικάνων και των συμμαχικών δυνάμεων στη Βαγδάτη. Πάνω από 25.000 πολίτες συμμετέχουν στην πρώτη αυτή αντιπολεμική πορεία στην Αθήνα. Δυναμικές αντιπολεμικές πορείες στη Θεσ/νίκη, τον Βόλο, τα Ιωάννινα, την Πάτρα και την Κρήτη. Δυναμικές αντιπολεμικές πορείες σε όλο τον κόσμο.
c Στις 18 Ιανουαρίου ο Υπουργός Παιδείας Γ. Σουφλιάς ανακοινώνει αύξηση των κονδυλίων για την Παιδεία της τάξης των 15 δις δραχμών, κατατίθεται τροπολογία στη Βουλή για ακύρωση των Π.Δ. που αφορούν την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και δηλώνει την έναρξη διαλόγου για την Παιδεία από «μηδενική βάση». Ακολουθεί πορεία στην Αθήνα φοιτητών, σπουδαστών και μαθητών με κυρίως αντιπολεμικά συνθήματα.
Συντρόφισσες/φοι από Αυτόνομο Στέκι