Ναι λοιπόν, επιστρέφω ξανά. Δεν επέστρεψα γρήγορα, αλλά άργησα. Ναι, άργησα. Αλλά αυτό ήταν κάτι που συνέβη από μόνο του.
Υπάρχουν λοιπόν κάποιες στιγμές που εμείς οι νεκροί πρέπει να αναστηθούμε για να μιλήσουμε και να αφηγηθούμε τα μικρά κομματάκια της καρδιάς μας.
Γιατί δεν τα έχουμε πια και τα χρειαζόμαστε.
Ονομάζομαι Ελίας Κοντρέρας. Αυτό δεν είναι το πραγματικό μου όνομα, αλλά το αγωνιστικό μου όνομα, γιατί είμαι ζαπατίστας. Και τώρα θα ήθελα να σας μιλήσω για μια σύντροφο.
Κάποτε διάβασα ένα βιβλίο για κάποιον που ονομάζεται Κιχώτης. Δεν θυμάμαι αν αυτό είναι το όνομα του ή το επίθετο του ή το αγωνιστικό του όνομα. Λοιπόν φαίνεται ότι αυτός ο Κιχώτης έζησε τη ζωή του δίνοντας μάχες για του αδύναμους, αλλά μάλλον πέρασε άσχημα, γιατί τον κακομεταχειρίζονταν και τον κορόιδευαν. Εκείνος όμως δεν λιγοψύχησε, αλλά συνέχισε τον αγώνα. Το βιβλίο τελειώνει όταν ο κύριος αυτός ο Κιχώτης είναι έτοιμος να πεθάνει κι εξομολογείται ότι έκανε λάθος, ότι είναι τρελός. Όμως δεν είναι αυτό που μένει στο μυαλό μας απ’ όλο το ταξίδι που έκανε. Και ποιος ή ποια δεν θυμάται ότι ο κύριος αυτός πεθαίνοντας μετάνιωσε. Και ότι ο κύριος αυτός σε όλη τη διάρκεια του αγώνα του γελάει έτσι απλά, ήρεμα, σα να μη θέλει. Και ποιος ή ποια δεν γελάει με τα πολλά αστεία πράγματα που του συνέβησαν, όμως γνωρίζει ότι αυτό που μετράει είναι ένα: να αγωνιζόμαστε στη ζωή.
Έτσι λοιπόν ο καθένας μας καταλαβαίνει ότι ο θάνατος πρέπει να έχει το μέγεθος του.
Κι αυτό το αποκτά μόνο αν σταθεί δίπλα σε μια ζωή.
Αθόρυβη, απλή και αποφασισμένη, όπως γίνονται από μόνοι τους οι άνθρωποι όταν παίρνουνε μεγάλες αποφάσεις, η Όλγα έζησε στο πλευρό μας. Ακούγεται εύκολο, μα δεν ήτανε.
Εμείς βρισκόμαστε εδώ από μόνοι μας και δεν έχουμε που αλλού να πάμε.
Το μόνο που μας μένει είναι να πεθάνουμε ξανά και ξανά … για να ζήσουμε.
Όμως υπάρχουν και άλλοι που μπορούν να διαλέξουν.
Κι εδώ μια ζωή παίρνει αξία από την επιλογή αυτή.
Γιατί μερικοί άνθρωποι διαλέγουν να είναι με τους κάτω, ενώ μπορούσαν να διαλέξουν την πλευρά των από πάνω.
Ποιος ξέρει γιατί το κάνουνε. Ίσως το έχουν στο αίμα τους, ίσως είναι κληρονομικό, ίσως είναι κάτι που μαθαίνουνε, ίσως κάτι συμβαίνει στο δρόμο τους και τους οδηγεί να επιλέξουν αυτή την πλευρά, την πλευρά μας.
Δεν έφυγε από αδυναμία ή από εγωισμό. Αρρώστησε.
Όμως αυτό που καθορίζει, που σημαδεύει ένα άτομο δεν είναι η τελευταία του στιγμή, αλλά αυτό που επέλεξε να κάνει στη ζωή του.
Ένας θάνατος δεν είναι απλά ένας θάνατος. Αυτό είναι ένα ψέμα που μας πουλάνε αυτοί εκεί επάνω. Κι υπάρχουν κάποιοι που αυτό το θάνατο τον αντιμετωπίζουν με πόνο, με θρήνο, με απόγνωση. Τότε ο θάνατος γίνεται μεγάλος, βαρύς, σκοτεινός. Και κανείς δεν ξέρει που να τον εντάξει. Είναι τόσο μεγάλο αυτό το κενό, αυτό που μας λείπει, αυτό που έχουμε ανάγκη, που ξεχνάμε πως υπήρξε και υπάρχει ζωή. Κι αν η λύπη μας κάνει να χάνουμε τη μνήμη μας, τότε το λησμονούμε ακόμη περισσότερο.
Γι αυτό ήρθα. Δεν θα αργήσω.
Ήρθα μονάχα να σας θυμίσω, για να μην ξεχνάτε.
Ήρθα σήμερα εδώ να σας πω, για να σας θυμίσω, ότι αυτό το κομματάκι της καρδιάς μας, που σήμερα μας λείπει, ήταν και είναι ζωή.
Μια ζωή που θα μπορούσε να είναι με τους αντιπάλους, μ’ αυτούς που βρίσκονται στην επάνω πλευρά, αλλά διάλεξε να είναι με τους πιο αδύναμους, με τους πιο μικρούς, με αυτούς που βρίσκονται σε μια μικρή γωνία της ιστορίας: με εμάς.
Λοιπόν, ήδη μίλησα πολύ.
Φεύγω.
Ήρθα μόνο να σας βοηθήσω να θυμηθείτε και να βάλετε ένα λουλούδι σ’ αυτό το κομματάκι της μεγάλης μας καρδιάς.
Ελίας Κοντρέρας
Επιτροπή έρευνας του EZLN
Στη χώρα μας που λέγεται Μεξικό
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Rebeldia, τεύχος 72, 13 Αυγούστου 2010
Ο Ελίας Κοντρέρας είναι λογοτεχνική φιγούρα του υποδιοικητή Μάρκος και πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος «Με τέσσερα χέρια»